İngiltere’de Mühendisliğe Dair

Yurtdışında Mühendislik Yapmak

Yurtdışında mühendislik çok uzun zamandır devam eden bir merak konusuydu benim için. Daha üniversite sıralarındayken bu duyumlardan dolayı moralimin bozulduğu olurdu. İTÜ’nün ABET’i ile uluslararası standartlarda akreditasyonu beni acaba İTÜ’de mi okusaydım diye düşüncelere sevk etmişti defalarca. İngiltere yolculuğu düşüncesi kafamda yer etmeye başladığı zamandan bu yana ciddi araştırmalar yaptım. Doğru bildiğimizi sandığımız birçok şehir efsanesi olduğunun farkına vardım bu süreçte. ‘Diplomamızı kabul etmiyorlar’ savı oldukça yaygındı mesela. Yalnız gerçeğin bu kadar basit ve dosdoğru olmadığını öğreniyor insan zamanla. Aynı hayat gibi. Gerçeği çok daha çetrefilli ve dallı budaklı.

Mühendis olarak mantıklı ve gerçekçi bir yaklaşım için öncelikle her ülkenini farklı eğitim standardına sahip olduğunu ve kendilerine özel sistemler uyguladığını kabul etmekle başlamamız lazım. Bu nedenle aldığınız eğitimin her ne kadar dünya standartlarında olduğunu düşünseniz de İngiltere’nin standartlarının sizin eğitim standartlarınızdan farklı olduğunu bilgisiyle başlayalım.

İngiltere’de Mühendislik

İngiltere her alanda kendi standartlarını oluşturan ve uygulayan bir ülkedir. Hatta standart ihracatı yaparlar ithalatı yapmaktan ziyade. Bu nedenle de mühendisliğinizin buradaki pratik uygulaması tahmin ettiğiniz kadar kolay olmayabilir. Diğer bir deyişle dünyada birçok ülkede diplomanızla çalışabilseniz dahi İngiltere’de çalışamayabilirsiniz. Yazılım mühendisliği diğer mühendislik türlerine göre çok daha yeni bir alan olduğundan, yazılımcıysanız, burada işiniz daha kolay olacaktır. Yalnız bu yazının ana amacı elektrik mühendisliği başta olmak üzere daha çok temel mühendislik alanları hakkında bilgi vermektir.

İngiltere’deki Mühendislik Süreçleri

İngiltere’de mühendislik derken üç farklı süreç var.

• İlki NVQ denen National Vocational Qualification. Yani Ulusal Mesleki Yeterlilik. NVQ’nün seviyeleri var 1’den 8’e kadar. NVQ Türkiye’deki meslek lisesi ve meslek yüksek okulları gibi denebilir. Piyasada uygulamacı olarak çalışıyorsanız, NVQ akademik eğitime göre daha çok tercih edilir.Seviye 3 Türkiye’deki ön lisans eğitimine, seviye 6 Türkiye’deki lisans eğitimine, seviye 7 Türkiye’deki yüksek lisans eğitimine ve en üst seviye olan seviye 8 ise doktora seviyesine tekabül ediyor.
• İkinci yol akademik yeterlilik. Yani üniversitede aldığınız lisans eğitimi. Aldığınız eğitimin burada neye denk geldiğini öğrenmek için önce ciddi bir araştırma yapmanız gerekiyor. Elektrik mühendisi dediğinizde dahi bu alanın çok fazla alt dalı olduğunu araştırmalarınızda görebilirsiniz. Aldığınız eğitimin buradaki hangi seviyeye ve alana denk geldiğini tespit etmek size düşüyor yani.
  Sonraki aşamada ise diplomanız ve transkriptiniz ile Ecctis’e (daha önceki adıyla NARIC) başvuruyorsunuz. Onlar sizden aldıkları bilgileri üniversiteniz ile teyit ediyor. Sonra da size bu eğitiminizin buradaki hangi seviyede eğitime denk geldiğini bildiren bir yazı gönderiyorlar. 1 ayı geçebilen bir süreç söz konusu bu aşamada. Ben Elektrik Mühendisi olarak başvurumu yaptığımda bana AQP yani Akademik olarak Kalifiye Kişi (Academically Qualified Person) Level 6 mektubu gönderdiler. Diğer bir deyişle aldığım eğitimin buradaki üniversitelerde alınan elektrik mühendisliğine denk geldiğini kabul ettiler. Bu başvurumu CSCS kart almak için yapmıştım.

Yalnız burada iş bitmiyor. Daha yeni mühendis değilseniz eğitiminizden daha çok deneyimlerinizi soruyorlar. Deneyimlerinizin başvurduğunuz işle uyumlu olması bekleniyor.

İngiltere’de uygulamadaki elektrik standardı olan BS7671: 2018, diğer ve daha yaygın kullanımıyla 18th edition’ı bildiğinizi kanıtlayan sertifikayı almanızı birçok firma isteyebiliyor. Hele de sahada uygulama işleri yapacaksanız, bu standart olmazsa olmaz.

• Son yol ise biraz daha İngiliz yöntemi diyebileceğim ihtiyaca göre gelişen mühendislikler. Daha doğrusu adına mühendislik denen eğitimler. Buna verebileceğim örnek asansör mühendisliği. Asansör mühendisi olmak istiyorsanız asansör bakım, onarım, uygulama işi yapan bir firmaya girip 4 seneyi bulan bir çıraklık eğitiminden geçiyorsunuz. Bu süreçte size doğrudan asansörler üzerinde çalışarak işin elektrik, elektronik ve mekaniğini öğretiyorlar. Resmi bir eğitimi yok. Son aşamada asansör uygulamalarına dair (genelde iş güvenliğine dair) bazı resmi sertifikaları alınca asansör mühendisi oluyorsunuz. Sonrasında ise ilerleyip daha yüksek maaşlı asansör teknisyeni olabiliyorsunuz. 4 sene hiç bilmeyenlerin süresi. Daha önce aldığınız mühendislik eğitimi içeriğine göre bu süre çok daha kısalabiliyor. Çünkü asansör mühendisliğinde mekanik, elektrik ve elektronik bilmeniz gerekiyor.

Gaz mühendisliği biraz daha resmi sayılan, yine buraya özel bir mühendislik türü. Benzeri İngiltere’ye özel başka alanlar da var.

İngiltere her alandaki mühendislerini kendi pratik uygulamalarına göre yetiştirdiğinden onlara uymanız gerekiyor. Yani çalışmak istediğiniz alana özel sertifikaları almanız iş bulma şansınızı oldukça artıracaktır.

Bahsetmeden geçmemem gereken bir konu da kimlere mühendis dendiği konusu. Teknik iş yapan, uygulama yapan hemen herkese mühendis denebiliyor burada. Lisans eğitimi almış mühendislerin ise daha sonrasında Charter Engineer, yani yeminli mühendis sürecine girmeleri de bir yol. Charter Engineer olduğunuzda eğitiminiz, yetkinlikleriniz tasdiklenmiş oluyor bir nevi.

İnşaat mühendisliği ve mimarlık konularıyla ilgili çok kısıtlı bilgiye sahip olduğum için bahsetmek istemedim şimdilik. Biraz daha detaylı araştırma konusu onlar.

Gelmeden önce çok sorularım ve endişelerim olsa da İngiltere’deki piyasayı araştırıp işlerin nasıl olduğunu öğrendikçe kafam daha da rahatlamıştı. Bu nedenle bu yazıyı okuyan arkadaşlara önerim alanınız ve eğitiminiz ne olursa olsun, İngiltere’ye gelmeyi düşünüyorsanız öncesinde iyice araştırmanızı tavsiye ederim. Araştırdıkça size en uygun alanı bulup ona dair çalışmanıza başlayabilirsiniz.