Türkiye Mühendis Kaybetti, ABD Bakıcı Kazandı

Benzeri hikayeleri son dönemde internetten, İnstagram üzerinden çok görüyorum. Şu kadarını söyleyeyim, sosyal medyadan gördüğümüz birkaç görselden çok daha fazlası var. Binlerce, belki onbinlerce insan yurtdışına gidiyor. Sadece 2020 Aralık ayında Ankara Antlaşmasına yapılan başvuru sayısının 150bin olduğunu duymuştum. Muhtemelen geçen 20 senenin toplamından daha fazla başvuru olmuştur Aralık ayında. Peki neden?

Çok değişik nedenler var. En temel neden bu yüzbini aşkın sayıdaki insan kendi doğduğu, büyüdüğü, sevdiği, yaşadığı, birçok anı biriktirdiği topraklarda kendisine yaşam imkanı olmadığını düşünmesi deneyimlerime göre. Sosyal medya çağındayız. Az biraz araştırma nedeni anlamaya yardımcı olacaktır. Çok fazla YouTube videosu var konuyla ilgili.

Bazıları yazık diye düşünebilir gidenlere. Hele de mühendislerin, avukatların, öğretmenlerin vs. gidip Uber şöförlüğü yapmalarına, dönercide/kebabçıda çalışmalarına, temizlik işlerinde çalışmalarına, kuryelik yapmalarına içerleyenler olabilir. İçerlemeyin. Çünkü gidenler Türkiye’de kaldıklarında belki asgari ücret almayacaklar ama muhtemelen neredeyse o seviyede para alıyorlardı. Sigortaları muhtemelen asgari ücret üzerinden yapılıyordu. Ben 20 senelik mühendisin sigortasının asgari ücret üzerinden yapıldığına şahitim birebir. Ve mesela 5000 lira dahi alsa bu insanlar, sürekli bir keşmekeşin içinde kalıp mutsuz ve ‘ay sonunu nasıl getireceğim?’ derdi ile hayatlarını geçiriyorlardı. Gitmeyenlerin bir kısmı bu durumda çünkü. Ayrıca gayet iyi durumda olup yurtdışına gidenler de var. Onların da amaçları daha iyi bir hayat ağırlıklı olarak.

Gidenlere gelecek olursak gidenler çalıştıkları zaman haklarını alabildiklerini görüyorlar bu gittikleri ülkelerde. Mesela Finlandiya’da yüksek lisans yapan bir gencin videosunu izlemiş olabilirsiniz. ‘Yettiğinden fazla para kazanmak.’ demiş arkadaş. Ve bunu yarı zamanlı çalışarak, yazları da tam zamanlıya yakın çalışarak yapmış. İhtiyacından daha fazlasını kazanmanın ne demek olduğunu orada yaşamış. Bunun ne demek olduğunu Türkiye’de çalışanların yüzde kaçı biliyordur acaba.

İngiltere’de asgari ücret £8.91 saatliğine.* Ve evet, Türkiye’nin aksine asgari ücret saatlik ücret olarak tanımlanır dünyanın birçok yerinde. Kaç saat çalışırsanız o kadar para alırsınız. Günde 8 saatten fazla çalışınca fiyat artar doğal olarak. Burada yaşayan Türkler’in yanında kaçak olarak çalışınca saat ücreti £4 seviyesine kadar düşebiliyor. Bu para ile de geçinebiliyorsunuz bir şekilde. Hatta UberEats, Uber, Deliveroo gibi şirketlerle kurye olarak saatlik ücretinizi kimi zaman £20 seviyesine kadar çıkarabilirsiniz.

‘Nerde doğduğum değil, nerede doyduğum önemli’ diye bir tabir var. Bana da çok makul geliyor. Türkiye’de doyamıyorsa insanlar, yurtdışına gitmek istemeleri çok doğal. Bunu yapanlara zaten göçmen deniyor. Çalışmak ve yaşamak amaçlı başka bir ülkeye gitmek. Mültecilerle ilgili yazımda biraz daha bahsettim.

Konumuza dönecek olursak, gidenler hem yaptıkları işten keyif alabiliyor hem de kazandıkları sıkıntı yaşamadan yaşamalarına yetiyor. Asıl mesele de burada bence. Dönercide de çalışsa, kuryelik de, bakıcılık da yapsa fark etmiyor. İnsanlar geçimlerini nispeten rahatlıkla sağlayabiliyor. Sonrasındaki dönemde ise kafayı çalıştırıp, dili iyice öğrenip, kendi alanlarına dair kendilerine yatırım yaptıklarında asıl mesleklerine dair de para kazanmaya, iş yapmaya başlamamak için bir neden yok aslında. Ve o durumda çok daha güzel para kazanılabiliyor.

2010 öncesinde Dubai’de çalışırken dolar kuru 1 lira civarındaydı. Yani paramız nispeten değerli idi. Parası değerli olan ülkede çalışmanın avantajı da o parayla keyifli şekilde yaşayabilme şansıdır. Muhtemelen o gidenler yine tatile Türkiye’ye dönecekler. Yalnız daha önce 1 sene çalışıp 2 haftalık tatili anca karşılayabilirken yurtdışında çalıştıklarında ayda ya da en fazla 2 ayda bir Türkiye’ye gidip güzel bir tatil yapma lüksüne sahip oluyor insanlar. Çok değerli değil mi bu sizce de?

*: İstatistiklere göre 2019 Nisan ayında çalışanların sadece %7’si asgari ücret alıyormuş. Bizde en son %46 seviyesindeydi sanırım asgari ücret alanların oranı.