Ücretli Yol Sistemleri Üzerine

Ücretli geçiş sistemi denince aklıma bir örnek geliyor hemen. O da seneler önce, 2007’de, Dubai’de oranın E5’i denilebilecek Şeyh Zayed Yolu (Sheikh Zayed Road) üzerine Mall of the Emirates mevkiinde yapılan ücretli yol sistemidir.

Normal günlük hayatımıza devam ederken, bir gün haberlerde Şeyh Zayed Yolu’nun ücretli olacağı bilgisini almıştık. Hayat aynı ritminde devam ederken, bir süre sonra tarih verildi. 1 Temmuz 2007’den itibaren geçiş ücretli olacaktı. İstanbul’daki gibi olmasını bekliyorduk. Yani gişelerin olması, nakit ya da kartlı ödemenin olması vb. Bunların hiçbiri olmadı. Hatta yolun üstünde dahi bir çalışma yoktu. Sadece yolun üstünden geçen yönlendirme tabelası benzeri bir çalışma devam ediyordu bir süredir. 1 Temmuz’da da oradan normal bir şekilde geçmeye devam ettik. Ne yolun genişlemesi, ne daralması, ne gişe ne de bizde olan başka bir uygulama. Tek yaptıkları yolun üstüne yapılan tabela benzeri sistemdi. Bir de etiket vermişlerdi, arabanın ön camına, dikiz aynasının arkasına gelecek şekilde yapıştırmamız için. Tek yapıştırımlıktı bu etiket. İçinde de çok ufak bir kabartı vardı.

1 Temmuz’dan sonraki günlerde ne olduğunu öğrendik. RFID denen, radyo frekansı ile çalışan, arabalar geçtikçe ön cama yapıştırdığımız alıcıdan arabanın bilgisini alan bir sistem kurulmuştu. Her geçiş 3 Dirhem idi ve ödeme de 50 ya da 100 Dirhem’lik ön ödemeli kart ile yapılıyordu. Sistem de gayet basitti. Arabayla oradan geçerken ücret kesiliyordu. Ön ödemeli kart hesabınızda para belli bir seviyeye geldiğinde de SMS ile kullanıcılar uyarılıyordu. Bu noktaya yaklaşınca yavaşlama da söz konusu değildi. Çünkü sistem normal akışı yavaşlatmamak temelinde kurulmuştu. Böylece trafik normal akarken ücret de yol idaresinin kasasına giriyordu. Basit ve etkili bir yöntem.

Sistemin sorunları yok muydu? Elbette vardı. SMS’lerin yeterince etkin olması, cep telefonlarının uyumluluğu, 1 Temmuz öncesinde etiket takılmasının yetişmemesi vb. Yalnız işin sonunda yolla birebir uğraşmadan bu iş çözülmüştü.

Bizdeki durum ne peki? Seneler önce takılmış bir OGS, yani Otomatik Geçiş Sistemi vardı. Sonra KGS geldi ama kısa süreliğine. Yerini HGS’ye, yani Hızlı Geçiş Sistemi’ne bıraktı. Yani Dubai’de 2007’ten itibaren uygulanan sisteme.

-Peki HGS’den hızlı geçebiliyor muyuz?
-Hayır!
-Niye?
-Çünkü gişeler var.
-Gişeler niye bir türlü kaldırılmıyor?
-Bilmiyorum.

Sorunu çözmek kolay aslında. Ve sorunun kökeninde OGS sistemi ile HGS sistemlerinin farklı banka üzerinden çalışıyor olması ve tahminime göre OGS sistemi için daha önce ödenmiş olan cihaz depozito bedelinin ne olacağı konusu. Bunun da çözümü var aslında ama benim konum değil.

Bir sorun varsa ortada, öncelikle sorunun sorun olduğunun kabul edilip çözüme dair adımların iyi bir çözüm stratejisi oluşturulduktan sonra ortaya konması doğru olandır. Bizdeki eksik de sanırım bu noktada ortaya çıkıyor. Umarım yakın zamanda tüm bu gişelerden kurtuluruz ve insanımız trafikte birazcık daha az zorluk çeker.